Các cuộc phỏng vấn và khảo sát hàng trăm phụ nữ tại Mỹ vừa trở lại làm việc sau khi sinh con cho thấy bốn yếu tố hỗ trợ chính mà họ đánh giá cao nhất: hỗ trợ trong việc điều hướng hệ thống nhân sự, tạo không gian cho các hoạt động chính của người mẹ, khẳng định vai trò người lao động và khẳng định vai trò người mẹ. Nghiên cứu cũng khám phá lý do tại sao bốn hành động này đặc biệt hữu ích, nhấn mạnh rằng bất kỳ ai cũng có thể là một người đồng minh tốt và đề xuất các cách để hỗ trợ tốt hơn cho cả những người không sinh con.

Quay trở lại làm việc sau khi sinh con là một trong những bước chuyển khó khăn nhất đối với các bà mẹ sau sinh. Với việc thiếu quyền nghỉ phép có lương trên toàn quốc tại Hoa Kỳ, hơn 25% các bà mẹ trở lại làm việc trong vòng hai tháng sau khi sinh và khoảng 10% quay trở lại làm việc trong bốn tuần hoặc ít hơn. Điều này có nghĩa là ngoài việc phục hồi thể chất và điều chỉnh tâm lý với vai trò làm mẹ, các bà mẹ sau sinh còn phải đối mặt với những thay đổi mới về bản thân với tư cách là một người mẹ đi làm – một giai đoạn đặc biệt khó khăn mà tác giả Lauren Smith Brody gọi là “tháng thứ năm”.

Trong chuyên mục của mình trên Washington Post, Amy Joyce mô tả trải nghiệm này là phụ nữ “quay trở lại công việc khi cơ thể (và trái tim) của họ có thể đang muốn điều ngược lại: Họ phải chịu đựng những cơn đau ngực, bị rỉ sữa, căng thẳng khi cố gắng cân bằng công việc với nhu cầu gia đình mới, cộng với sự kỳ thị rằng một người mẹ không thể làm việc một cách xuất sắc.”
Xét đến những khó khăn trong giai đoạn trở lại làm việc sau sinh, không thiếu các bài báo, bài đăng blog, sách và thảo luận trực tuyến đưa ra lời khuyên cho các bà mẹ về cách đối phó với quá trình này. Tuy nhiên, hầu hết các khuyến nghị đều đặt gánh nặng lên những người mẹ vừa sinh để tìm cách giảm bớt sự chuyển đổi (ví dụ: tìm kiếm người chăm sóc trẻ đáng tin cậy, tạo lịch trình ăn ngủ cố định cho bé, liên lạc với đồng nghiệp để cập nhật thông tin trong thời gian nghỉ phép). Mặc dù thiện chí là vậy, nhưng ngày càng có nhiều nhận thức rằng không nên kỳ vọng các bà mẹ sau sinh tự mình gánh vác những thách thức khi quay trở lại công việc và đồng nghiệp cũng như quản lý có thể đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các bà mẹ trở lại làm việc.
Trong nghiên cứu của mình, chúng tôi muốn hiểu được các kiểu hỗ trợ và giúp đỡ cụ thể mà những người mẹ thật sự đánh giá cao – đó là những hành động mà quản lý và đồng nghiệp có thể thực hiện để trở thành đồng minh đối với các bà mẹ sau sinh hiệu quả. Chúng tôi đã tiến hành ba nghiên cứu sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để xác định các hành vi có tính đồng minh mà các mẹ quan tâm trong giai đoạn trở lại làm việc, chúng tôi đã kiểm tra tác động của những hành động này đến sức khỏe và kết quả công việc của các bà mẹ, đồng thời hiểu rõ cách thức và lý do tại sao những hành vi hỗ trợ mẹ sau sinh này là quan trọng trong quá trình mẹ trở lại làm việc.

Những hành vi mang tính đồng minh nào đối với phụ nữ sau sinh là quan trọng nhất?

Qua các cuộc phỏng vấn với 45 bà mẹ đang đi làm đã quay trở lại công việc sau khi sinh con trong vòng 5 năm qua, cũng như khảo sát xác nhận với hơn 500 bà mẹ đang đi làm, tất cả đều đang sinh sống và làm việc tại Hoa Kỳ, chúng tôi đã tìm thấy bốn loại hành vi mang tính đồng minh rõ rệt được đánh giá cao nhất trong giai đoạn mẹ quay trở lại làm việc:
Hỗ trợ điều hướng hệ thống nhân sự.
Điều này giúp một người mẹ vừa sinh con hưởng được quyền lợi hoặc tránh bị phạt bởi các chính sách nhân sự. Ví dụ bao gồm xác định các chính sách liên quan đến nghỉ phép sinh sản và quá trình quay trở lại làm việc, tìm cách kéo dài thời gian nghỉ phép và hỗ trợ người mẹ bảo vệ quyền lợi của mình.

Tạo không gian cho người mẹ sau sinh
Để hỗ trợ các bà mẹ sau sinh, chúng ta cần tạo ra cả không gian vật lý và thời gian cho họ chăm sóc con. Điều này có nghĩa là tạo điều kiện làm việc linh hoạt, cung cấp phòng hút sữa đầy đủ tiện nghi (tủ lạnh, bồn rửa, ghế ngồi thoải mái), sắp xếp giờ nghỉ để hút sữa và khuyến khích sự cân bằng giữa công việc và gia đình.

Xác nhận vai trò người lao động
Để giúp các bà mẹ cảm thấy được tôn trọng và đánh giá cao, chúng ta cần khẳng định vai trò chuyên nghiệp của họ. Ví dụ, chào mừng họ trở lại làm việc, giao phó những nhiệm vụ phát triển và có cơ hội thăng tiến, đồng thời thể hiện sự tin tưởng vào năng lực của họ.

Xác nhận vai trò người mẹ
Điều quan trọng là khẳng định vai trò làm mẹ của các bà mẹ sau sinh. Ví dụ, hỏi xem ảnh và video của bé, quan tâm đến sức khỏe của họ, lắng nghe chia sẻ của họ và chia sẻ những kinh nghiệm làm cha mẹ của mình.
Mặc dù bốn hình thức hỗ trợ trên đều quan trọng, nhưng áp dụng chúng cho mọi bà mẹ sau sinh không phải đơn giản. Mỗi người mẹ đều có trải nghiệm khác nhau, vì vậy cần xem họ là chuyên gia về bản thân và tạo điều kiện để họ chia sẻ thẳng thắn về những khó khăn. Như một người tham gia nghiên cứu chia sẻ: “Mọi thứ liên quan đến sinh con và nuôi dạy đều không thể đoán trước và thay đổi liên tục. Vì vậy, không thể áp dụng một cách làm cho tất cả mọi người. Cần phải linh hoạt và tạo không gian để trao đổi.” Do đó, một người đồng minh hiệu quả cần hỏi về những thách thức riêng của mỗi người mẹ và điều chỉnh cách hỗ trợ phù hợp với từng trường hợp cụ thể.

Tại sao những hành động hỗ trợ sau sinh lại quan trọng?

Phụ nữ sau sinh thường phải đối mặt với áp lực trở thành những “siêu phụ nữ” – vừa chăm sóc con cái, vừa đảm bảo công việc. Áp lực này đặc biệt lớn khi họ quay lại làm việc. Sự hỗ trợ từ đồng nghiệp và quản lý giúp các mẹ cảm thấy được công nhận ở cả vai trò làm mẹ và làm nhân viên.
Thứ nhất, sự hỗ trợ này giúp các mẹ tự tin hơn trong việc cân bằng công việc và chăm sóc con cái. Thứ hai, nó giảm cảm giác tội lỗi khi họ cảm thấy không đáp ứng được kỳ vọng ở nơi làm việc hoặc gia đình. Nhiều mẹ chia sẻ cảm giác tội lỗi khi phải đưa con đi nhà trẻ hoặc ở nhà chăm con mà không đi làm. Dường như dù làm gì, các mẹ cũng cảm thấy chưa đủ tốt. Tuy nhiên, sự hỗ trợ từ đồng nghiệp và quản lý có thể giảm bớt những cảm giác tiêu cực này. Một người tham gia nghiên cứu chia sẻ rằng rất khó để cân bằng giữa công việc và gia đình. Nhưng khi được công ty ủng hộ và tạo điều kiện để cùng lúc phát triển sự nghiệp và chăm sóc con cái, các mẹ cảm thấy được tôn trọng và đánh giá cao ở cả hai vai trò.
Tuy nhiên, sự đồng hành sau sinh có thể làm giảm những cảm xúc tiêu cực, gây hại này. Như Michelle, một trong những người tham gia khác của chúng tôi, đã giải thích: “Thật khó để nói rằng tôi muốn tiếp tục phát triển sự nghiệp nhưng cũng không muốn con mình bỏ lỡ những trải nghiệm vì điều đó… Tôi cảm thấy khi một nhà tuyển dụng có thể nói, ‘Bạn có thể chứ… và bên chúng tôi sẽ điều chỉnh để cả hai điều đó có thể cùng tồn tại,’ đó không phải là một chính sách. Nó không được viết ra ở bất kỳ đâu, nhưng đó là một hành động khiến bạn cảm thấy cả hai danh tính của mình có thể tồn tại trong một không gian.”
Nghiên cứu của chúng tôi xác nhận điều này. Chúng tôi đã tiến hành một nghiên cứu bổ sung với 155 bà mẹ đang làm việc – làm việc trong nhiều ngành nghề khác nhau – đang trong quá trình quay trở lại nơi làm việc sau khi sinh con. Kết quả của chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của trải nghiệm đồng hành sau sinh; bằng cách làm tăng sự tự tin của các người mẹ vừa sinh con về công việc và việc làm mẹ, các hành động mang đến cảm giác được đồng hành đã giảm ý định nghỉ việc của phụ nữ. Đồng thời, bằng cách cảm thấy tự tin hơn trong việc cân bằng công việc và làm mẹ, phụ nữ có nhiều khả năng coi danh tính làm mẹ của mình là một hình thức sức mạnh, cho phép họ cũng phát triển trong danh tính làm mẹ tại nhà. Cuối cùng, thông qua tác động chung lên sự tự tin và giảm cảm giác tội lỗi, các hành vi đồng hành cũng giúp giảm các triệu chứng trầm cảm sau sinh ở bà mẹ đang làm việc.
Do đó, tác động của việc dành thời gian để hỗ trợ và ủng hộ các bà mẹ khi họ quay trở lại làm việc sau sinh là vô giá. Các hành vi có tính đồng minh có ảnh hưởng sâu sắc đến cách các bà mẹ cảm nhận về cả công việc và danh tính làm mẹ của họ, cuối cùng ảnh hưởng đến ý định ở lại tiếp tục làm việc và khả năng nhìn nhận công việc như một ảnh hưởng tích cực cho cuộc sống gia đình của họ. Hơn nữa, với trầm cảm sau sinh là “biến chứng phổ biến nhất của việc sinh con”, tác động của sự đồng hành sau sinh có khả năng giúp phụ nữ trải qua ít triệu chứng hơn – mặc dù chúng tôi lưu ý rằng phụ nữ có thể cần thêm sự trợ giúp dưới hình thức trị liệu và hỗ trợ y tế.

Ai có thể là người đồng hành với người mẹ sau sinh?
Dữ liệu từ các cuộc phỏng vấn của chúng tôi cho thấy bất kỳ ai cũng có thể trở thành người đồng hành cho các bà mẹ sau sinh khi quay trở lại làm việc – quản lý, đồng nghiệp, người có hoặc không có con, cũng như những người thuộc mọi giới tính. Ví dụ, trong khi các nhà quản lý thường có quyền cho phép các chính sách quay trở lại làm việc linh hoạt, khuyến khích sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống, và ủng hộ (hoặc thậm chí tạo ra) chỗ cho con bú, thì các đồng nghiệp có con có thể cung cấp những hiểu biết về việc điều hướng các chính sách nhân sự và chia sẻ kinh nghiệm làm cha mẹ của riêng họ. Và những hành động như yêu cầu xem ảnh em bé, dành thời gian quan tâm đến sức khỏe của người mẹ hoặc chúc mừng người mẹ quay trở lại làm việc có thể được thực hiện bởi bất kỳ đồng nghiệp nào trong tổ chức.

Còn về các bậc cha mẹ không vừa sinh con?

Mặc dù nghiên cứu của chúng tôi tập trung vào các bà mẹ sinh con quay trở lại làm việc, chúng tôi tin rằng một số hành vi này cũng có thể hữu ích cho các bậc phụ huynh không vừa sinh con quay trở lại làm việc (ví dụ: cha mẹ nuôi, cha mẹ không vừa sinh con). Ví dụ:

• Các bậc phụ huynh không vừa sinh con vẫn có thể được hưởng lợi từ sự hỗ trợ trong việc điều hướng các chính sách nhân sự, đặc biệt là vì các chính sách nghỉ phép cho gia đình có thể mơ hồ hơn đối với những người lao động không phải là cha mẹ vừa sinh con.
• Cho phép các bậc phụ huynh không vừa sinh con làm việc linh hoạt giờ giấc hoặc làm việc tại nhà có thể giúp họ thay nhau chăm sóc con cái.
• Đưa ra các cơ hội về công việc có tính thử thách cũng có thể truyền đạt rằng các bậc phụ huynh không vừa sinh con vẫn được coi là nhân viên có giá trị, ngay cả khi đang điều chỉnh vai trò mới của mình với tư cách là cha mẹ.
• Yêu cầu xem ảnh em bé, hỏi về quá trình thay đổi sang vai trò làm cha mẹ và chia sẻ kinh nghiệm làm cha mẹ của riêng mình là những hành vi cho người phụ huynh không vừa sinh con biết rằng danh tính cha mẹ mới của họ được công nhận và đánh giá cao.

Những hành động hỗ trợ này không chỉ có lợi cho các bà mẹ vừa sinh con mà còn mang lại tác động tích cực cho cả bố và thậm chí giúp họ thích nghi với vai trò làm cha mẹ. Vì vậy, chúng tôi khuyến khích đồng nghiệp và quản lý nhận ra rằng việc hỗ trợ các bậc phụ huynh không chỉ là dành riêng cho các bà mẹ sau sinh mà còn cho tất cả những người trở lại làm việc sau khi chào đón một đứa trẻ vào gia đình của họ.

Các bậc phụ huynh, đặc biệt là các bà mẹ, phải đối mặt với thử thách khó khăn là vừa là nhân viên tận tâm vừa là cha mẹ tận tụy. Như một người tham gia phỏng vấn của chúng tôi là Lauren đã chia sẻ: “Bạn không thể được đánh giá cao cả với tư cách là một nhân viên và một người mẹ. Bạn không thể làm được cả hai, điều đó có nghĩa là bạn sẽ thua cuộc. Hoặc bạn làm việc quá chăm chỉ và không chăm sóc con đủ hoặc bạn dành quá nhiều thời gian cho con và không phải là một nhân viên tốt.”
Trong bối cảnh đó, chúng tôi kêu gọi nhân viên ở mọi cấp độ trong tổ chức, với các vai trò khác nhau, trở thành những người đồng minh tốt với các bậc phụ huynh khi họ quay trở lại làm việc sau nghỉ phép chăm con. Theo quan điểm của chúng tôi, hầu hết các hành động hỗ trợ được phát hiện trong nghiên cứu đều rất ít tốn kém nhưng mang lại lợi ích đáng kể, trong đó quan trọng nhất là giữ chân các người mẹ trong lực lượng lao động và cho phép họ thực sự phát triển và bảo vệ sức khỏe của mình.

Theo hbr.org – Nhi Trịnh dịch